ციკლიდან "ქალი მწერლები"

რამდენიმე კვირის წინ, ახალი სტატიის თემის ძებნისას, ქალთა საინფორმაციო ცენტრის ფეისბუქის გვერდზე წავაწყდი საკმაოდ საინტერესო შინაარსის ვიდეოს სახელწოდებით “სალომე ბენიძე - დარიანული”. მისი ნახვის შემდეგ გადავწყვიტე მწერალ სალომე ბენიძესთან შეხვედრა.

   _ეს იყო შარშან, ერთერთი ძალიან მნიშვნელოვანი ორგანიზაციის ნიდერლანდების მრავალპარტიული დემოკრატიული ინსტიტუტის თანასწორობის ფორუმი,სადაც სხვადასხვა სფეროდან ქალებს გვქონდა გამოსვლები ქალთა როლის შესახებ საზოგადოებაში. მე ვისაუბრე ლიტერატურაში რა როლი აკისრიათ ქალებს.
 
   _როგორც ვიცი, ხარ ფემინისტი მწერალი. როგორც ქალი, რა პრობლემებს აწყდები ლიტერატურულ ცხოვრებაში?
 
   _ ორ წელზე მეტია ვმუშაობ ქალთა საინფორმაციო ცენტრში და ვარ ამ ორგანიზაციის კომუნიკაციის ოფიცერი, თუმცა ფემინისტი არ გავმხდარვარ აქ მოსვლის შემდეგ სწორედ იმიტომ მივედი, რომ ვიყავი ფემინისტი. ფეისბუქის “მემორიდან” ვხვდები, რომ ჯერ კიდევ 2008-2009 წლებში, ისეთ პერიოდში მაქვს შესაბამისი პოსტები გამოქვეყნებული, როცა ჩემი თვითიდენტიფიკაცია, როგორც ფემინისტის არ იყო ბოლომდე ჩამოყალიბებული. ვფიქრობ ეს იმიტომ მოხდა, რომ ძლიერი ქალების გარემოცვაში გავიზარდე. ჩემს ოჯახში ქალი არასოდეს ყოფილა დაჩაგრული, ან მეორეხარისხოვანი და ჩემთვის ბუნებრივი  მოვლენაა ის, რომ ქალი და მამაკაცი არიან თანასწორუფლებოვანნი, ისინი პატივს სცემენ ერთმანეთს და აზრს ეკითხებიან. ცხოვრების ყველა ეტაპზე ისეთი ბიჭი მეგობრები მყავდა, რომელთაგანაც არასოდეს მიგრძვნია რაიმე სახის დისკრიმინაცია და როცა ვხედავ, რომ სადმე ასე არ არის, ეს ჩემში ძალიან დიდ პროტესტს იწვევს.
   საერთოდ, მცდარი აზრია გავრცელებული, რომ ქალთა უფლებებისთვის მხოლოდ დაჩაგრული ქალები იბრძვიან, ანუ ისინი, ვისაც თავად შეეხო  დისკრიმინაცია. რათქმაუნდა, გარკვეულ დონეზე ყველას გვეხება, თუნდაც ქუჩაში-უცნობი მამაკაცებიგან, ან მომსახურების სხვადასხვა სფეროში.  რათქმაუნდა, არავინაა დაცული, მაგრამ როცა გამოდიხარ გარემოდან სადაც თანასწორობა წესია და გადიხარ ისეთ საზოგადოებაში, რომელიც ვერა და ვერ შეეშვა გენდერული ნიშნით ჩაგვრას, ბუნებრივია-ფემინისტი იყო და გინდოდეს, რომ ქალებს მიეცეთ საკუთარი შესაძლებლობების რეალიზების საშუალება.
  ლიტერატურას რაც შეეხება, ხშირად შეიძლება გაიგონო ფრაზა “ქალის პირობაზე კარგად წერს!”. თუ გადავხედავთ სტატისტიკას სხვადასხვა პრემიების ლაურეატებისა და კონკურსში გამარჯვებულების შესახებ, აღმოვაჩნთ, რომ ძირითადად კაცები ჭარბობენ და ეს არ ხდება იმიტომ, რომ ქალები ნაკლებად ნიჭიერები ვართ. ჟიურის წევრები ძირითადად კაცები არიან ხოლმე და ქალ ავტორებს სერიოზულად არ გვიყურებენ. ჰგონიათ, რომ გასართობად ვწერთ. წლევანდელი წელი ამ დროს ძალიან საინტერესო იყო საქართველოში ფემინისტური წიგნების გამოცემის მხრივ. სამი ისეთი წიგნი გამოვიდა, რომლებიც მკვეთრად ქალთა საკითხებზეა ორიენტირებული. ნინო თარხნიშვილის ნინოს ნოუთს, თამთა მელაშვილის “აღმოსავლეთი” და ჩემი “ქალაქი წყალზე.” ვთვლი რომ წამოვიდა ქალი ავტორების ძალიან მნიშვნელოვანი ტალღა, რომლებიც ქალებზე წერენ. ძალიან მიხარია ის ამბავი, რომ ამდენი ახალგაზრდა გოგო კითხულობს ამ წიგნებს. მეც ახალგაზრდა ავტორი ვარ, 29 წლის, მაგრამ ხშირად აღმოვაჩენ ხოლმე, რომ ჩემი მკითხველები არიან 16-დან 25 წლამდე ასაკის გოგონები, რომელთათვისაც ვფიქრობ ძალიან მნიშვნელოვანია ამ იდეების მიწოდება და იმის თქმა, რომ ისინი არავისზე ნაკლებნი არ არიან და არანაკლები შეუძლიათ.
   _ შენს ახალ წიგნზე გვითხარი, რას მოგვითხრობს “აქალაქი წყალზე”?
   _ჩემი წიგნი არის მისტიკა. მოთხრობილი მაქვს ქალებზე, რომლებიც ცხოვრობენ ერთ ქალაქში, ზოგიერთები ერთიდაიმავე პერიოდში, ზოგი კი სხვა დროში. მათ აქვთ მისტიკური, ზებუნებრივი უნარები. განხილვა გვქონდა, ეს წიგნი რომანია, თუ მოთხრობების კრებული. Mმე უფრო ვთვლი, რომ ეს არის მოთხრობები, რომლებიც დაკავშირებულნი არიან ერთმანეთთან. მკითხველის აღქმაზეცაა დამოკიდებული, თუ როგორ წაიკითხავს. ეს არის წიგნი ქალებზე, რომლებიც იბრძვიან, რომელთაც უყვართ, რომელთა ბრძოლა ყოველთვის გამარჯვებით არ მთავრდება, მაგრამ მაინც ყოველთვის აქვს ბრძოლას აზრი. სწორედ ამის თქმა მსურდა მე ამ წიგნით.

/ნინო ჭინჭარაული/

პოეტი, რომელსაც ვერ მიბაძავ - ესმა ონიანი

    უცნაურია, მაგრამ როცა ინტერნეტში პოეტისა და მხატვრის, ესმა ონიანის ლექსების ძებნა დავიწყე, ორიოდე ძლივს აღმოვაჩინე, მიუხედავად იმისა, რომ ავტორის სიცოცხლეში სამი და გარდაცვალების შემდეგ კიდევ ერთი კრებული გამოიცა. 2002 წლის ჟურნალ "ცისკარში" რენე კალანდია წერდა:  პოეზიაში ჩემთვის სწორედ რომ სასწაულია XX საუკუნის კიდევ ერთი გენიალური პოეტის ესმა ონიანის აღმოჩენა... მისი პირველი სამი პოეტური კრებული და რამდენიმე ესეი წაკითხული მქონდა, მაგრამ სიკვდილის შემდეგ გამოცემულმა კრებულმა საოცარი შთაბეჭდილება მოახდინა..."`
 
     19 ნოემბერს, მწერალთა სახლში მისი სრული შემოქმედებითი კრებულის “ისევ მე ვარ...ისევ მოვსულვარ” პრეზენტაცია გაიმართა, რომელშიც თავმოყრილია წლების მანძილზე სხვადასხვა პერიოდულ გამოცემებსა და წიგნებში გაბნეული მისი ლექსები, თარგმანები, ჩანაწერები, წერილები და ესეები. წიგნი გამოსცა გამომცემლობა “არტანუჯმა”, კულტურისა და ძეგლთა დაცვის სამინისტროს მხარდაჭერით.
   ესმა ონიანის ლექსები პირველად 1968 წელს გამოქვეყნდა. „ძალზე ტიპიური გახდა იმ შეხედულების გამოთქმა ვერლიბრის მიმდევრებზე მსჯელობისას, რომ თითქოს მათ მიერ ტრადიციების გადაფასების შედეგად პოეტური ფრაზა მაქსიმალურად დაემორჩილა სათქმელის მოთხოვნილებებს! განა ტრადიციულ ჭეშმარიტ პოეზიაში პოეტური ფრაზა მაქსიმალურად არ ემორჩილება სათქმელის მოთხოვნილებებს?! ...განა ჭეშმარიტი პოეტი რითმისათვის სათქმელს გასწირავს? (რითმა სამკაული არ არის - ერთ-ერთი საშუალებაა) ამის თქმა ხომ მკრეხელობაა ჭეშმარიტ შემოქმედთა მიმართ!“ - წერდა ესმა.  
    პოეტი არ მიიღო თავისი დროის ინტელექტუალურმა საზოგადოებამ... ესმა ონიანის ნიჭის ერთ-ერთი თაყვანისმცემელი კობა იმედაშვილი თავის წერილში `ნამდვილობის საიდუმლო, ანუ ჩანაწერები ესმა ონიანის სიტყვითხელოვნებაზე~ წერდა: `ეტყობა, ჩვენი საზოგადოება არ იყო მზად ასეთი პოეტისა და ასეთი პოეზიის აღსაქმელად და თავისუფალი ლექსის მოძალების დროსაც კი, ესმას პოეზია ვერ იქცა საზოგადოების გემოვნების განმსაზღვრელ მოვლენად. აქაც დაახლოებით ისეთი რამ მოხდა, როგორც ნიკო სამადაშვილის პოეზიასთან მიმართებაში, როდესაც ჩვენმა ინტელექტუალებმა ვერ გაიგეს და ვერ მიიღეს მისი პოეზია~. 
    `ესმა ონიანის ლექსები გამოქვეყნდა 1968 წლის იანვარში." ეს გახლდათ სენსაციაც, შოკიც და ერთგვარი თავზარდაცემაც გარკვეული წრეებისათვის. მოჰყვა კიდეც მას მძაფრი რეაქცია. თუ საზოგადოების რჩეულ ნაწილს აღტაცებისაგან, ლექსების მომხიბვლელობისაგან თავბრუ დაეხვა, ნაწილი საზოგადოებისა მტრულად განეწყო. მტრულად განეწყო იმიტომ, რომ ესმას მოსვლამ დაადასტურა ერთი უეჭველი ჭეშმარიტება, რომელზეც ჩვენ არ ვსაუბრობთ ხოლმე, რომელზეც საუბარი ჩვენ გადაგვაჩვია კომუნისტურმა კოშმარმა. სახელდობრ იმან, რომ შემოქმედი – პოეტი, მხატვარი, მუსიკოსი, ეს არის, უწინარეს ყოვლისა, სულის გაცხდება.”(ეს სიტყვები კი ლიტერატორს და ფილოლოგს, რეზი თვარაძეს ეკუთვნის)
   “პოეტი, რომელსაც ვერ მიბაძავ”... “ადამიანი, რომელსაც ჰქონდა ემოციის გამოხატვის მამაკაცური ძალა და ქალური სიფაქიზე”.-,ასე გაიხსენეს ესმა მეგობრებმა, თაყვანისმცემლებმა, კოლეგებმა. გამომცემლობა “არტანუჯის” საერთაშორისო ურთიერთობების მენეჯერმა, გვანცა ჯობავამ აღნიშნა, რომ ესმა ონიანის წიგნი გერმანულ ენაზეც ითარგმნა ქართველოლოგის, შტეფი იუნგერი ხოტივარის მიერ და გამოიცა. საპატრიარქოს წმინდა თამარ მეფის სახელობის უნივერსიტეტის რექტორმა კი, მედიცინის მეცნიერებათა დოქტორმა, არქიმანდრიტმა მამა ადამმა (ვახტანგ ახალაძე) საზოგადოებას აცნობა, რომ  ამავე უნივერსიტეტში, ესმა ონიანის სახელობის სახელოვნებო კაბინეტი გაიხსნა, სადაც სტუდენტებს საშუალება ექნებათ ეზიარონ მის შემოქმედებას.
   საერთოდ, ყოველთვის ვფიქრობდი, რომ მსახიობები ლექსს ზედმეტად ხელოვნურად კითხულობენ, თუმცა ქალბატონ ნინო კასრაძის გამოსვლამ ეს შტაბეჭდილება გამიქარწყლა. ემოციაც ბუნებრივი იყო და ჩემს თვალზე (და არამარტო ჩემს) მომდგარი ცრემლიც. საღამოს ასევე აჩვენეს ოთარ იოსელიანის ვიდეოც, სადაც ის ესმას და მის ოჯახს იგონებს, რომელსაც აქვე გთავაზობთ.

   და რაც შემეხება პირადად მე... ესმა ონიანის პოეზიას, ასევე შესანიშნავი პოეტის, სოსო მეშველიანის მეშვეობით გავეცანი და მხოლოდ იმაზე ვწუხვარ, რომ უფრო ადრევე არ ვიცოდი ამ ავტორის შესახებ. ვფიქრობ ახალგამოცემული წიგნი შესანიშნავი საჩუქარი იქნება ყველა ახალგაზრდისთვის, ვისაც ისეთი ჭეშმარიტი პოეტის გაცნობა სურს, “რომელსაც ვერ მიბაძავ”...
/ნინო ჭინჭარაული/  (2015).

აქ იყო მუსიკა

“ბანალური ამბავია, 

ომისდროინდელი ბანალური ამბავი...

თუ შეიძლება, ბანალური ეთქვას დანაშაულს.

/ელზა ტრიოლე/ 

 
     როცა პირველად შევამჩნიე, ორივენი 10წლისანი ვიყავით, მაგრამ ყოველთვის მქონდა შეგრძნება, რომ ის ჩემზე ბევრად დიდი იყო. მარტო მე კი არა, კაცებიც კი გაოცებით და პატივისცემით ეკიდებოდნენ ბავშვს, რომელსაც სრული სერიოზულობით შეეძლო ემსჯელა სხვადასხვა ცხოვრებისეულ თუ საზოგადოებრივ საკითხზე.
   მუდამ ასეთი მაგონდება- მაღალი, მხრებში ოდნავ მოხრილი, თმაგაჩეჩილი, რამდენიმე ზომით დიდი ქურთუკით, რომლის ზურგზეც განუყრელად ეკიდა თითქმის თავისი სიმაღლის გიტარა. დილაობით, როცა სკოლაში მივდიოდი, სადაც მთავარი გამზირი უნდა გამევლო, ალექსი მეგობრებთან ერთად ყოველთვის ჩემი სახლის მოსახვევში, კედელთან იჯდა, ძირს ორიოდე წიგნი ედო, ფეხებთან- გაცვეთილი კეპი და უკრავდა. ისე გატაცებით უკრავდა, რომ ირგვლივ ვერავის ამჩნევდა. მაშინ უჩვეულო სანახაობა იყო ქუჩის მუსიკოსი და მით უფრო, ასე პატარა ასაკის, მაგრამ ალექსის უბანში ყველა იცნობდა. ახსოვდათ მისი მშობლებიც, რომლებიც წლების წინ ავტოავარიაში დაიღუპნენ და იცნობდნენ მის დებოშიორ, ლოთ ბიძასაც, რომელთანაც ბიჭი მშობლების სიკვდილის შემდეგ იზრდებოდა და რომლის მორიგი დათრობისას მოწყობილი “კონცერტების” შემდეგ, დედები შვილებს ალექსისთან თამაშს უკრძალავდნენ.
   და მაინც, მაშინ ყველა უბანში იყო თითო ეგრეთწოდებული-კოლორიტი, უბნის სახე. ის შეიძლებოდა ყოფილიყო ქურთი მზესუმზირის გამყიდველი, რომელიც თაობებს ახსოვდათ, ან –გიჟი, ანდაც უბრალოდ განსხვავებული ადამიანი, რომელიც იმ უბნის აუცილებელ “ატრიბუტად” ითვლებოდა.
   ჩვენს უბანს ალექსი ჰყავდა.
   განსაკუთრებული არაფერი მომხდარა, ერთმანეთი შემოდგომის ერთ გრილ დღეს “გავიცანით”. ზუსტად არ მახსოვს წელი, უკვე უფროსკლასელი ვიყავი. დილაადრიან, ნახევრად მძინარე, სკოლისკენ მიმავალი ტრამვაის გაჩერებაზე გავჩერდი. რამდენიმე წუთის ლოდინის შემდეგ მექანიკურად მივადე თავი ელექტრო ბოძს და თვალიც მივლულე. საოცრად ყვითელი, გაქუცული, დაძველებული და ძილისმომგვრელი ჩანდა ირგვლივ ყველაფერი...ქუჩა, ხეები, უსუსური მზის სხივები... მიუხედავად სუსხისა, ძილი საშინლად მერეოდა და უცებ, ამ ყველაფრის დამაგვირგვინებელი წერტილივით “იავნანა”ს მელოდიაც ჩამესმა. გაოცებულმა ვჭყიტე თვალები, თავი წამოვწიე და მუსიკაც მაშინვე შეწყდა.
    მივიხედ-მოვიხედე, მაგრამ გარშემო არავინ იყო. ვიფიქრე, რომ ალბათ მომეჩვენა, ისევ მივადე ბოძს თავი და მელოდიაც ჩემს ზურგსუკან მაშინვე აჟღერდა. მაშინ უკვე გაოცებული შემოვბრუნდი და პირველად შევხედეთ ერთმანეთს თვალებში.
   რა თაფლისფერი ჰქონდა... მზის სხივებზე უფრო მოოქროსფრო... და რა ცეცხლი უელავდა... მთელი შემოდგომა თითქოს მის თვალებში იყო ჩასახლებული, მაგრამ ის არ იყო ამ ნოემბერივით ცივი და ძილისმომგვრელი. იწვოდა, შიგნიდან იწვოდა და ეს კოცონი იმდენად ვერ ეტეოდა მის სულში, რომ თვალებიდან გიზგიზებდა. არ ვიცი, წამებში შევამჩნიე ეს თუ დიდხანს ვუცქერდი, მაგრამ დროის შეგრძნება სრულებით აღარ მქონდა.
   უცებ გამიღიმა და თვალი ჩამიკრა. მაშინვე გული შემიფრთხიალდა და რატომღაც შემრცხვა. სასწრაფოდ მივტრიალდი და დაბარებულივით, იმწამსვე მოვიდა ჩემი ტრამვაიც. ავედი თუ არა, ღრმად ჩავისუნთქე და დახურული კარიდან შეფარვით გამოვხედე.
   ისევ მიღიმოდა.
   მაშინ გულში რაღაცნაირმა სითბომ და სიხარულმა დამიარა. რა მიხაროდა? თითქოს აღარც მციოდა. თითქოს მისმა ცეცხლმა მარტო გული კი არა, გათოშილი სხეულიც გამითბო და უცებ ვიგრძენი, რომ მეც ვუღიმოდი.
   ეს იყო და ეს... მას შემდეგ ერთმანეთს აღარ დავლაპარაკებივართ და აღარც მარტონი შევხვედრივართ სადმე. განა ადვილი იყო მისი დამარტოება? მუდამ ძმაკაცების მთელი ჯგრო დაჰყვებოდა და იმ დღესაც მხოლოდ იმიტომ წავაწყდი მარტოს, რომ თურმე “პახმელიაზე” მყოფს მძინარე ძმაკაცები ბიძამისის დანგრეულ ბინაში მიეტოვებინა და თვითონ დილის სუფთა ჰაერზე გამოსულიყო. გიტარაც თან გამოეყოლებინა, ის ხომ ლამის მასთან ერთად იყო დაბადებული. იმ დღის მერე ჩემს ცხოვრებაში ისე შემოიჭრა მუსიკა, რომ მშობლებთან დიდი ხვეწნა-მუდარის შემდეგ, მამაჩემის ერთ-ერთ მეგობარ გიტარისტთან დაკვრაზე სიარული დავიწყე და ნელ-ნელა შევიგრძენი მისი იდუმალი ძალაც. ძალა, რომელიც ყველაფერს დაგაძლევინებს, ძალა რომელმაც ალექსის ობლობა გადაატანინა...მაგრამ მე მაინც ვერ მომცა საჭირო გამბედაობა...რისთვის? ამასაც გეტყვით.
 ვერც მას და ვერც მის ამფსონებს ვერ იტანდა ჩვენი სამეზობლო და უფროსი ქალები გოგონებს ყოველთვის ჭკუას გვარიგებდნენ, ახლოს არ გავკარებოდით ამ “მაწანწალებს და ნარკომანებს”. კიდეც რომ გამჩენოდა გრძნობა მის მიმართ (რასაც ამ მუსიკალური ინსტრუმენტის ყოველი ხელში აღებისას ვგრძნობდი) შიშით და სირცხვილით, როგორ გამოვხატავდი.
   თუმცა, ჩემი სახლის აივნიდან გადმომდგარს, ღამითაც კი ყოველთვის შემეძლო გამეგონა მისი გიტარის ხმა, რომელსაც საღამოს 9საათის შემდეგ აუცილებლად მოჰყვებოდა რომელიმე მეზობლის წყევლა:
   _ შენ ჩაგდე კუბოში, დაგვაძინე!
  კუბოში ჩადების რა გითხრათ, მაგრამ ვიღაცის წყევლა კი ნამდვილად ეწია ალექსის. სამოქალაქო ომი ორი თვის დაწყებული იქნებოდა, რომ ბიჭი სადღაც გაქრა. არავინ იცოდა მოკლეს, თუ გაიქცა (თუმცა, სად ჰქონდა გასაქცევი). ან ვინ მოიკითხავდა თავის დროზე, ბიძამისიც კარგა ხნის მერე იპოვეს დანგრეული პროსპექტის ერთერთ ჩიხში, სხვა დახოცილებთან ერთად. მის მეგობრებს კი ისე აურია ომმა გზა-კვალი, რომ ზოგი სად იყო დაფანტული, ზოგი სად. ალექსი არავისთან ერთად არ აღმოჩნდა. არც ცოცხლებში, არც მკვდრებში. თუმცა ამაში გასაოცარი რა იყო? ომი-ომია და ის არასოდეს არჩევს ვინ შეიწიროს-დამნაშავე თუ უდანაშაულო... ზრდასრული ადამიანი, თუ ბავშვი... გამარჯვებული აქ არ არსებობს. რჩება მხოლოდ სიცოცხლის წინაშე ჩადენილი დანაშაული...
   მხოლოდ ომის დასრულების შემდეგ, როცა მიწასთან გასწორებული თბილისის ქუჩებში ხალხმა იწყო მოძრაობა და ყველაფრის დასუფთავება, ჩვენს უბანში, ეკლესიასთან მისი სიმებაწყვეტილი გიტარა იპოვნეს, რომელიც ტყვიებით იყო დაცხრილული. არსად  სისხლის კვალი არ ემჩნეოდა, არც ახლომახლო ჩანდა მისი პატრონის რაიმე ნიშან-წყალი.
   -ბეჩავი..-, სინანულით ქოთქოთებდნენ ზუსტად ის მეზობლები, რომლებიც ხშირად წყევლიდნენ ხოლმე.
   მაშინ ვერ გავბედე მეკითხა, რა უყვეს მის გიტარას. უფრო გამბედავი რომ ვყოფილიყავი, ყველაფერს გავაკეთებდი, რომ იგი ჩემს ხელში აღმოჩენილიყო, როგორც სახსოვარი, რომლის ფასიც სხვამ არავინ იცოდა. მხოლოდ ის მახსოვს, რომ ამის გამგონემ განადგურებულმა შევაღე ჩემი ოთახის კარი და ღია ფანჯარაში შუაღამემდე გაუჩერებლად ვუკრავდი “იავნანას”. ვუკრავდი, სანამ თითის წვერები არ ამეწვა და ზედ “მაზოლები” არ გამიჩნდა. არავის კრინტი, ხმა, წყევლა არ გამიგია, თუმცა ზუსტად ვიცოდი, იმ ღამით უბანში არავის არ ეძინა. სიჩუმე იყო და თითქოს ყველანი ამ სიჩუმით ცდილობდნენ მთელი იმ ლანძღვა-გინების გამოსყიდვას, რომლითაც ალექსის სიცოცხლეში “ამკობდნენ”.
   მერე ყველაფერი შეიცვალა. ცხოვრება ახალი სიძნელეებით დაიწყო-უშუქობა, შიმშილობა, მომავლისთვის სასიცოცხლო ძალების კბილებით ძიება... არ მახსოვს, უფრო სწორად კი სიზმარივით მახსოვს ის რამდენიმე წელი. მახსოვს ყრუ, დადუმებული უბანი, რომლის გაცოცხლებასაც ღამით ისევ მე ვცდილობდი გიტარით. შემდეგ კი საცხოვრებლად სხვაგან გადავსახლდით, სხვენის მაგვარ ოთახში. მახსოვს მაშინდელი გაჭირვებაც, სოფლიდან ბებოს გამოგზავნილი პომიდვრის წვნიანით სავსე ქილები, რომელიც ერთადერთი საკვები იყო ჩვენთვის. ბევრი სიბნელე და პატარა სიხარული-ეზო, სადაც ახალი მეგობრები შევიძინე. ალექსიც ცოტახნით თითქმის მიმავიწყდა. თურმე ასეც ხდება... ჩემი ბავშვობის მეგობარ მარკ ტვენს დავესესხები-“ახალგაზრდული გული ძალიან ელასტიურია და დიდხანს არ რჩება შეკუმშული”. ჰოდა, ჩემი გულიც მალევე გაიხსნა და ჩაება ახალ ცხოვრებაში.
   მაგრამ ყოველგვარი მუსიკის გარეშე... ჩემს ცხოვრებაში საბოლოოდ გაქრა ის, რაც მაშინ მაბედნიერებდა. ზოგჯერ, ძველი სიზმარივით თუ გამახსენდებოდა, რომ ჩემი გიტარა სხვენში, ძველმანებთან ერთად ეგდო და ეს ჩემში უკვე აღარც ტკივილს და არც სიხარულს აღარ იწვევდა.
   მხოლოდ წლების შემდეგ, ერთ დღესაც, როცა ჩემს ძველ უბანში, ძველი მეგობრის სანახავად მომიხდა წასვლა, ზუსტად იმავე გაჩერებაზე დაველოდე სამარშუტო ტაქსს. ის ელექტრო ბოძიც იქვე დამხვდა. მივადე თუ არა თავი, რაღაც უცნაურ განწყობაზე დავდექი.  თითქოს ისევ ჩამესმა იავნანას მელოდია და თითქმის შევიგრძენი, რომ ალექსი ჩემს უკან იდგა.
   მივტრიალდი და რათქმაუნდა, იმედგაცრუებული დავრჩი.
   კედელი, რომელთანაც ის იჯდა ხოლმე, ტყვიებით იყო დახვრეტილი და გაშავებული. ზედ ვიღაცას წაეწერა ცარცით “აქ იყო ბრძოლები”. მთელი ბავშვობა, ჩვენი პირისპირ შეხვედრიდან-ომის ნარჩენებამდე თვალწინ დამიდგა და ისევ ცხადად ჩამესმა ყურში მისი გიტარის ხმა. ხმა, რომელიც დამიბრუნდა... მუსიკა, რომელიც წლების განმავლობაში დავიწყებული მქონდა.
   და ისევ ვიგრძენი სიმხურვალე, ისეთი სიმხურვალე, რომელსაც სიცოცხლეში ალბათ მხოლოდ ერთხელ გრძნობს ადამიანი. სითბო, რომელიც სუნთქვისშეკვრით იწყება და ბოლოს გულთან, მუცელში დატრიალებული პეპლებით ბოლოვდება... ყველა მიხვდება, ვისაც ოდესმე ჰყვარებია.
   ჩემი ტრანსპორტიც მოვიდა, მაგრამ აღარ გავყოლივარ. გაშეშებული ვიდექი. მერე მახსოვს, ადგილს მოვწყდი, კედელთან მივირბინე, შიშველი ხელით წავშალე “ბრძოლები” და იქვე დაგდებული ცარციანი ქვით მივაწერე “მუსიკა”.
   დიახ, აქ იყო მუსიკა...

/ ნინო ჭინჭარაული/
/2014/

სინამდვილეში რა მოხდა "ინსომნია"2015-ზე

(ყველაზე რეალური ფენტეზი)

   ეს ჩემი ყველაზე სუბიექტური და ემოციური პოსტია, ამიტომაც არ მსურს, მშრალი ქრონიკის, ან თუნდაც დღიურის ჩანაწერების სახით შემოვინახო და ამიტომაც, ნაწერს სწორედ იმ ჟანრის მოთხრობის სახე ექნება, როგორიც 27 ივლისს, ინსომნიის პირველ ღამეს, ნახევრად ჩაბნელებულ წიგნის მაღაზიაში ჩაკეტილმა დავწერე.

  

    ყველაფერი ღამის ბათუმში არ დაწყებულა, გაცილებით უფრო ადრე, ჯოჯოხეთის ქვაბივით მოთუხთუხე, ადუღებულ თბილისში დაიწყო, როცა უნებურად შევნიშნე, რომ ჩემს გვერდით მჯდომი თანაინსომნიაკი თინა და მე მთელი გზის განმავლობაში უცნაურ ღრუბელში ვიყავით გახვეულები. ჩვენს გარდა ვერავინ ამჩნევდა ამ საოცარ, ეთეროვან სივრცეს, რომელიც ჩემდაგასაოცრად ორთავეს პირიდან ამოგვდიოდა და გარშემოშემორტყმულ სფეროში გვაქცევდა. ისედაც ჩახუთული ჰაერი შესქელებული იყო. ერთხელ, როცა საუბარი შევწყვიტეთ, შევამჩნიე, რომ ღრუბელმა ნელ-ნელა დაიწყო ქრობა,სანამ მისგან მხოლოდ ფრაზები, სინონიმები, იდიომები არ დარჩა და როცა ის მანქანიდან ჩავიდა, მთელი ჰაერში მოლივლივე წინადადებების გუნდი ერთგულად თან ჩაჰყვა და მე მივხვდი, რატომ გახდა ჩემი თანამგზავრი ამ მისტიური ფესტივალის ერთ-ერთი რჩეული.
   თინა მანია სიტყვების მბრძანებელი იყო და ვინც მის სულში ჩახედვას გაბედავდა, უკურნებელი სენი-“თინამანია” ემართებოდა.
   მეც ქალაქში უკვე ინფიცირებული ჩამოვედი.

თინა მანია

  

* * *

    ბათუმი ზღვისპირა, ლამაზი ქალაქია, მაგრამ ცოტამ თუ იცის მისი საიდუმლო, რომელსაც ახლა გავამხელ. ათასობით მიმობნეულ ლამაზ, მოციმციმე რესტორნებს, სასტუმროებსა თუ სახლებს შორის არის პორტალი პარალელურ სამყაროში, რომელიც შენიღბულია შუშებითა და ხის თაროებით, თაროებზე მობინადრე ელვარე წიგნებით, ქარის მუსიკით, უზარმაზარი სიზმარმჭერით და მასში ფეხისშედგმისთანავე კედელზე გხვდებიან მოცეკვავე კაცუნები, რომლებიც ამბობენ “welcome to books in batumi”.

პორტალის დედოფალი მარი

     არ დაიჯეროთ... არ დაიჯეროთ... ეს ყველაფერი მხოლოდ შირმაა, რომელიც გამოიგონეს ამ სამყაროს, ამ იდუმალი სახელმწიფოს გამგებელმა მეფე-დედოფალმა მარიმ და ირაკლიმ. ეს იდუმალი არსებები, რომელთაც ღამ-ღამობით ოდნავ შესამჩნევი ნათება დაჰყვებოდათ, თავად იყვნენ იმ პარალელური სამყაროს წარმომადგენლები, რომლის არსებობასაც ასე გულმოდგინედ მალავდნენ და მხოლოდ წელიწადში ერთხელ, 7 რჩეულ ადამიანს აძლევდნენ მათი ხილვის საშუალებას. არ ვიცი სხვებმა რა იხილეს, მე კი...ღმერთო საიდან დავიწყო...
   ინსომნიის პირველ ღამეს, როცა ყოველგვარი ვიდეოკამერები, ფოტოაპარატები და ადამიანები გაქრნენ წიგნის მაღაზიიდან და კარის ძირში გასაღებმა გაიჩხაკუნა, პირველად ვიგრძენი, რომ სრულ მარტოობაში დავრჩი.

ჩაკეტილი მე

   შიშს არ შევუბორკივარ, ჯერ ინტერესით დავუარე კედლებს, ავამღერე ქარის მუსიკა, ხელი შევავლე დრიმქეჩერის ბუმბულებს და ვთხოვე, ჩემი ძილი და სიზმრები თან წაეღო. შემდეგ მოვიკალათე საქანაო სკამზე და ლეპტოპის მაგიერ თაბახებზე დავიწყე კალმით წერა. მალევე გავაცნობიერე, რომ სკამის რწევა აზრების მოკრებაშიც მეხმარებოდა.
   სამი თაბახის შევსების შემდეგ ყავის დასალევად სამზარეულოში გავედი. სწორედ მაშინ დამთავრდა ჩემი მშვიდი ყოფა.
   ჭიქის გარეცხვის შემდეგ, გამოსვლა დავაპირე თუ არა, წკაპუნის ხმა გავიგონე. გავშეშდი და მივაყურადე. ასეთ დროს რას უნდა ეხმაურა მაღაზიაში, რომელშიც აბსოლუტურად მარტო ვიყავი? ხმა მაცივრის მხრიდან მოდიოდა, თითქოს რაღაც არსება დარბოდა მის უკან. “იქნებ თაგვია”... გავიფიქრე და ისევ ოთახში გასვლა დავაპირე, მაგრამ კარის ზღურბლზევე რაღაცამ შემაყოვნა.
   ხმა ისეთი მონოტონური და რიტმულად გამეორებადი იყო, რომ შეუძლებელი იყო, ცოცხალ არსებას გამოეცა. რაღაც თხევადის ძირს დაწვეთების ხმას ჰგავდა და მეც უსწრაფესად გამიელვა გონებაში კადრებმა... სისხლი...გვამი... მაგრამ მაშინვე უარვყავი ეს სისულელე (საიდან გაჩნდებოდა მაღაზიაში გვამი? ან, მასთან ერთად როგორ დამტოვებდნენ?) კარგად დავუკვირდი ხმის ლოკაციის ადგილს და საბოლოოდ, კარგა ხანს ვხარხარებდი პატარა სარკმლის რაფაზე კონდინციონერიდან დაწვეთებული წყლის შემყურე. ასეთივე ხარხარით, საბოლოოდ დამშვიდებული და წერის “მუღამზე” მოსული გამოვედი ოთახში და... იქ ისეთი დამხვდა, სისხლი გამეყინა...

ზღვის შვილი

   ოთახი გადატენილი(ამ სიტყვის ბუკვალური გაგებით), გ ა დ ა ტ ე ნ ი ლ ი  იყო სხვადასხვა ჯიშის,თუ ჯურის არსებებით და ჩრდილებით. ყველა, ყველა გაცოცხლდა. ოთახის ცენტრში კედლიდან ჩამოსული, ბრტყელი მოცეკვავე კაცუნები ფეხშიშველ ჰობიტებთან ცეკვავდნენ, დემონ მარას ფოლკნერის დათვი დასჭიდებოდა, რომელთაც ხმამაღალი შეძახილებით ამხნევებდნენ კარამაზოვები. ჩემს საქანაო სკამზე კი მარჯან სატრაპი წამოსკუპებულიყო და მარჯვენა ხელით ჩადრს აფრიალებდა. მე ზედაც არავინ მიყურებდა, თითქოს იქ არც ვიყავი.
   ღმერთო,რა ქაოსი იყო! არა, ზოგადად-ქაოსი და არეული ოთახი წერაში ძალიანაც მეხმარება ხოლმე, მაგრამ იმ საშინელ ღრიანცელში რამის დაწერა კი არა, ფიქრიც კი შეუძლებელი იყო.  “თუ ესენი უკანვე, პორტალში არ ჩავყარე, მოთხრობა დაუწერელი თუ არა, აუკრეფავი მაინც დამრჩება”-თქო, შემეშინდა და თითი გამოვკარი ქარის მუსიკას.
   შენც არ მომიკვდე...სულ ფეხზე არ ეკიდათ?
   მაშინ, გაბრაზებულმა ჩამოვხსენი “დრიმქეჩერი”  და გონებაში დავიღრიალე- “მომშორდით”-,მეთქი. ჩემდაგასაოცრად ყველანი წამიერად გაშეშდნენ, გაოცებული თვალებით შემომხედეს და პირველად შემამჩნიეს, მერე მზერა ისევ ერთმანეთს მიაპყრეს და ნელ-ნელა, კვამლივით აალებულები საშინელი წივილ-კივილით, ქარბორბალასავით დატრიალდნენ ჩემს გარშემო.

ამინდის მბრძანებელი ქეთრინი

   თმები ამეწეწა, ხმაურისგან ყურები ამეწვა და მიწაზე დავეშვი თვალდახუჭული, ისე, რომ დრიმქეჩერისთვის ხელი არ გამიშვია. მეორე ხელით იატაკს ვეყრდნობოდი და ძლივს ვიკავებდი თავს, რომ ამოვარდნილ ქარიშხალს მეც თან არ გავეტაცე.
   სიზმარმჭერმა ყველა შეისრუტა.
   როცა ქარი ჩადგა, წამოვდექი და კამერებს გავხედე. არაფერი გადაუღიათ. სასწაული შემთხვევითობით(ან განგებ) ჩემს ღამეს ლაივსთრიმი არ ჩაირთო. შესაბამისად, არც არავის არაფერი გაუგია. ყოველშემთხვევაში ასე მეგონა, სანამ...
   გაწეწილმა გავასწორე მონჯღრეული დრიმქეჩერი და თავის ადგილას დავკიდე. Aმჯერად წერა პირდაპირ ფაილში გავაგრძელე და ის-ის იყო, უნდა დამესრულებინა, რომ აღმოვაჩინე, ოთახში მარტო სულაც არ ვყოფილვარ. იქ კატა იყო, ნაცრისფერი კატა, რომელიც თურმე თვალს მადევნებდა ისე, რომ მე ვერ ვხედავდი.
   _როგორ მიდის საქმე?-, მკითხა უეცრად.
   _კარგად-, მივწერე:_ ვამთავრებ.
   _ხომ მშვიდობაა?-,მეკითხება ღიმილიანი ნიშნით.
   _კი,-მივწერე: _ მარტო თაგვი მომეჩვენა დარბოდა და თურმე წყლის ხმა იყო.
   _ჰო, ასეთ დროს ჩვენი გონება სხვაგვარად მუშაობს...

   და დატოვა სასაუბრო სივრცე, მე კი მივხვდი, რომ ყველაფერი დაინახა და გამომცადა, ვიტყოდი თუ არა.
   რა ვქნა, რომ მაინც მოვყევი:) ...

კოშკა

   დასრულებულ მოთხრობას თავი-ბოლო კარგად მოვუკარი და შიგ გამოვამწყვდიე ყველაფერი, რაც ღამით ვიხილე. პორტალის მცველისთვის, რომელმაც დილით კარი გამიღო და დროებითი ამნეზიის გამომწვევი ყავა მომიმზადა(სხვათაშორის საშინლად გემრიელი) არაფერი მითქვამს და ფეხით მივაკითხე ჩემს ოთახში მობინადრე სიტყვების მბრძანებელს, რომ ერთად წავსულიყავით და ზღვაზე დაგვეხრჩო ძილი.
   მეორე ღამის გამთენებელ თანაინსომნიაკს, ზღვის შვილს სასაუბროდ გამთენიისას მივაკითხე, მაგრამ თვალებშივე შევატყვე, რომ არაფერი ენახა. გულდაწყვეტილი ჩანდა, ალბათ არ გამოეცხადნენ, ან მაშინ გაიხსნა პორტალი, როცა მას პუფსა და ბალიშებზე მოკალათებულს ტკბილად ეძინა. შესაძლოა იქ მობინადრე არსებებმა იფიქრეს- ამას კიდევ ბევრჯერ შევაშინებთო, ან საერთოდ გადაიფიქრეს მისი განაწყენება, რომ გაბრაზებულს არ დაესაჯა ისინი და მაღაზიაში შემოსულ მკითხველთან რეკომენდაცია არ გაეწია. ანუ სიკვდილის შეეშინდათ, წიგნის თაროზე ცოცხლად დამარხვის.
   ბევრი წიგნი იმარხება ხოლმე წიგნის თაროებზე...

ბევრჯერ დაბადებული ჯეიმსი

   მართალია, ზემოთხსენებული თანაინსომნიაკი კარგად ვერ გავიცანი, რადგან ჩვენთან ერთად არ ცხოვრობდა, მაგრამ გარკვევით შევნიშნე, რომ ერთ ჭერქვეშ მცხოვრები დანარჩენი რჩეულებიც რაღაც უცნაური უნარით იყვნენ დაჯილდოებულები.
   გრძელთმიანი ჯეიმსის რეალური პიროვნება ჯერ მეორე თუ მესამე დღეს, სასადილო მაგიდასთან, არყის ჭიქებს შორის მოტივტივე ანამნეზით აღმოვაჩინე, შემდეგ კი ღამით, აივანზე ჩაცუცქული, როცა ბათუმის ჰაერს ვატანდით ბავშვობის ცუდ მოგონებებს. ღამით ჰაერი ყოველთვის სავსეა ხოლმე სიზმრებით და ვინ იცის, იმ გამთენიას ჩვენი ბავშვობა რამდენ ადამიანს დაესიზმრა.  ჩვენ კი, მოგონებას-მოგონებაზე ვცვლიდით და მაშინ თითქოს თვალზე ახვეული ლიბრი მომეხსნა და დავინახე, რომ სახლში მცხოვრებთაგან ასაკით ყველაზე პატარა, 22წლის ჯეიმსი, ყველაზე დიდი იყო, ყველაზე უფროსი ჩვენს შორის და ამ ასაკს ოსტატურად მალავდა გრძელ თმებში. ალბათ რამდენიმე საუკუნის იქნებოდა, ან რამდენიმეჯერ დაბადებული.
   როგორ მიყვარს ბევრჯერ დაბადებული ადამიანები...მათთან არ გჭირდება რამის ახსნა და ცერემონიები. ისინი თითქოს გაცნობამდეც კარგად გიცნობენ.

   ჩვენს სახლში ყოველთვის განსაკუთრებული კლიმატი იყო, სასიამოვნო სიგრილე. Aრც არასდროს ციოდა, არც ცხელოდა და წვიმაც მხოლოდ ერთხელ , მოწმენდილზე წამოვიდა, როცა სტივენ კინგის გავიზუალიზირებულ მწვანე ფანტაზიებს ვუყურეთ. მახსოვს მაშინ გავიფიქრე, იქნებ იმ ღამით მაღაზიაში წყლის წვეთების ხმაური არაფერშუაში იყო და ჩემს გასამხნევებლად მისტერ ჯინკლსი მოვიდა. ნეტა მომეძებნა... ძაფის კოჭს გადავუგდებდი და ისიც თათებით აგორავებდა.
   ამინდზე ვსაუბრობდი... ჩვენთან ყოველთვის კარგი ამინდი იყო, როცა ერთად ვიყავით და რაღაცნაირად მეგონა, რომ ეს განსაკუთრებულად ერთი ჩვენგანის დამსახურება იყო. ვიღაც განკარგავდა იმას, რომ ჩვენს შორის ამინდი არ გაფუჭებულიყო. მახსოვს, მხოლოდ ერთხელ, ჩემი წამოსვლის წინა ღამით ჯერ მოსაწყენად დაცხა, მერე კი მოიღრუბლა და ეს ჩვენი ბრალი ნამდვილად არ იყო. საერთო ცაზე უცხო ღრუბელი გამოჩნდა. სწორედ მაშინ მივხვდი, ვინ ქმნიდა ჩვენს კარგ ამინდს და რატომ აარჩიეს ქეთრინი 7რჩეულ ინსამნიაკს შორის.
   ქეთრინმა შენიშნა თუ არა ჩვენს თავზე ამღვრეული ცა, ხელი ჩაავლო ღრუბელს და აივანზე გაათრია. არ ვიცი იქ რა შეულოცა, მაგრამ უკან დაბრუნებული ღრუბელი ნელ-ნელა თავისით გაიფანტა და ცოტახანში ჩვენს თავზე ისევ მზემ გამოაჭყიტა.
  ჩვენი ქეთრინი ამინდის მბრძანებელი იყო...
  დარწმუნებული ვარ, თავისი ინსომნიის ღამეს გახსნილ პორტალშიც მზეს შეუშვებდა და მაღაზიაშიც ისეთ კლიმატს დატოვებდა, რომ მომდევნო ღამით შესულ ჯეიმსს თავი სახლში ეგონებოდა...

კედი

   როცა ამ სამი რჩეულის(ვისთან ერთადაც ვცხოვრობდი) მისია თუ უნარი აღმოვაჩინე, ძალიან დამწყდა გული, რომ დანარჩენი თანაინსომნიაკების ამოხსნას ვერ შევძლებდი. ზღვის შვილი თავის ნავში ცხოვრობდა, კედი და მარკი კი ჩემი მოგზაურობის დასრულების წინაღამით ჩამოვიდნენ. უკან დაბრუნებულმა მხოლოდ ის გავიგე, რომ მარკი ჩვენი სხვაკლიმატიანი ბუდის გარეთ დასახლდა, ხოლო კედი მაღაზიაში გადაღებულ ფოტოზე ისეთი სახით ვიხილე, რომ დარწმუნებული ვარ, მთელი ჯოჯოხეთის მაშხალებიც რომ გაცოცხლებულიყვნენ მისი ღამისთევისას, თავისი გრძელი თმებით დაახრჩობდა და ჭადრაკისებური კაბის ლაბირინთებში შეყრიდა.
   როცა ამ ყველაფრის საკუთარ თავში მოკრება დავამთავრე, გამხასენდა, რომ სახლში მარტო ოთხნი არ ვცხოვრობდით. ჩვენთან ცხოვრობდა კატაც, რომელიც არანაკლებ უცნაური და საინტერესო არსება იყო. ვფიქრობ, პირდაპირ პორტალიდან გადმოვიდა და დარჩა. სურვილისამებრ შეეძლო გაქრობა და სადაც არ ელოდი, იქ გაჩენაც. ყველგანაც იყო და არსადაც. თუმცა მისი შიში არავის გაგვჩენია, პირიქით- იდუმალი სიმშვიდე და შთაგონებაც მოჰქონდა. სრულ მარტოობაშიც შეიძლებოდა გაგეგონა მისი ხმა და გამხნევებულიყავი. ეს კარგად დავაფასე ჩემი ინსომნიის ღამეს.

მარკი

   ასეთი თავბრუდამხვევი მოგზაურობიდან ნაადრევად დაბრუნებული, ფეხმორთხმით ვიჯექი მატარებელში და ვიცოდი, უცნაური დამთხვევით რატომ იყო თავისუფალი სკამი მხოლოდ ჩემს გვერდით. მე მარტო არ ვიყავი,იქ მეწყო შთაბეჭდილებები სიტყვების მბრძანებელზე, ბევრჯერ დაბადებულ ჯეიმსზე, ამინდის გამრიგე ქეთრინზე, ტელეპორტ კატაზე, პორტალ-მაღაზიაზე, მის გამგებელ მეფე-დედოფაზე, სამეფოს მცველ თანამშრომლებზე და იმ უცნაურ ამბავზე, რომელიც დასაწერად ბავშვობის ხსოვნიდან ამოვქექე და უკვე წამოსვლისას გამახსენდა.
   ჰოდა დავფიქრდი... მე? მე რისთვის ამირჩიეს 7რჩეულს შორის?
   ალბათ იმისთვის, რომ ამ ყველაფრის დანახვა შემეძლო. ალბათ იმისთვის,, რომ ასე ბანალურად არ დამეწერა- “ ლიტერატურულ ფესტივალ “ინსომნია”2015ზე, სადაც 90 მდე ადამიანმა გააგზავნა თავისი ფობიოგრაფია, შვიდეულში მოვხვდით ადამიანები, რომელთაგანაც თითქმის ყველამ წინა წელსაც ვცადეთ მონაწილეობა. მიგვიწვიეს 1კვირით ბათუმში, რომ თითო ღამით სათითაოდ ჩავკეტილიყავით მაღაზიაში “წიგნები ბათუმში”, სადაც შევქმნიდით ჟანრულ მოთხრობას. ეს გადაიღო “იმედ”მა და ასევე გვქონდა რამდენიმე ინტერვიუც, სტანდარტული ბლა-ბლა-ბლა...” .” უცხო თვალისთვის ალბათ ასეც ჩანდა ყველაფერი.

   მე კი... ვიცი...
   ჩვენ კი...ვიცით...

   სინამდვილეში რა იყო...:)

/ნინო ჭინჭარაული/

hermano...

ასეთ წუთებში არც ფილოსოფიაა საჭირო, არც  დრამა და არც ლაპარაკი...

პოეზია ლაპარაკი არაა.

პოეზია ხან წამალია, ხან საწამლავი, ხან-ორივე ერთად.  

ჯერ ვერ გავიგე ეს ლექსი რომელია ამ სამიდან...

შენ ჩემი ბავშვობის სიზმარი ხარ,
თუმცა,ახდენა
მთელი 20 წლით დააგვიანე..
ან უკეთ-მე ვარ სიზმარი,
რომელსაც გზა აერია და სხვას დაესიზმრა.
შენს მაგიერ რომ დაისიზმრეს,
ზურგზე დაჰკიდეს ცოდვა-ტყუილი
და განტევების ვაცივით მშვიდად
გაუყენეს ყვითელ დიუნებს..
მან კი საპალნე ვერ იტვირთა,
ნელ-ნელა ნამდვილ სასჯელად იქცა.
ბოლოს კი კოშმარს დაემსგავსა...

შენ ჩემი ბავშვობის სიზმარი ხარ,
როგორც ქურდს ქუდი,
ისე ეწვოდა ქვეცნობიერად
ჩემს ბავშვობას შენი ბავშვობა,
ახლა კი, როცა შავ-თეთრ ფოტოზე
წლებგამომწყვდეულ შენს თვალებს ვუმზერ,
მეჩვენება-ძილი აკლიათ.
ძილი, რომელიც მე მუდამ მღლიდა
ძილი, რომლიც ჩემზე მეტად
შენ გჭირდებოდა.

შენ ჩემი ბავშვობის სიზმარი ხარ,
დღეს ჩემი ყოფაც
ქვეცნობიერის ფანტაზიაა,
ვერც დასაწყისს რომ ვერ გაუგებ და
არც დასასრულს რომ არ უჩანს პირი,
თითქოს არაფერს რომ არ ნიშნავს
და რომ ვერაფრით დაიმახსოვრებ.
არ ჰგავს მძინარე მზეთუნახავის
ამბავს,
უფრო- პაროდიას ჰგავს...
. . . . . . . . . . . .
ნეტავ საერთოდ რა შუაში ვარ,
ამ სიზმარეულ 28 წელთან,
თუ ორ ფოტოზე ორი ბავშვია
ცალ-ცალკე,
თუ არ არიან ერთად,
იქნებ, არც უნდა შობილიყო ქვეყნად
მეორე...?
...სჯობს, აქ გავჩერდე...
. . . . . . . . . . . . . . . .
და რომ გიპოვე,
სულ არ შეცვლილა
ცაზე არცერთი ვარსკვლავის ფერი,
არცერთი წვეთის სიმლაშე ზღვაში
და არც ნამცეცი მიწის მტვერში.
ჩემს სულშიც ისევ დიუნებია,
სხეულშიც ისევ მოძრაობს სისხლი,
მარტო ერთია-
შენ ამიხდი და...
შენ ამიხდი და...
მე გავიღვიძე..
........
შენ ჩემი ბავშვობის სიზმარი ხარ,
შენ ასრულება დააგვიანე,
მაგრამ გპატიობ, თუ შენც შემინდობ,
რომ უნებლიე ქურდი ვიყავი.
და თუმცა, წლები დროის მდინარის
ფსკერზე ჩამხრჩვალი ქვებია რიყის...
მე მაინც ვიცი, შენ მე მელი და
მე მაინც გიწვდი,
მოდი,
წაიღე,
დაიბრუნე შენი ბავშვობა!
ყოველთვის ვგრძნობდი,
ჩემი არ იყო..

/ნინო ჭინჭარაული/

სამშობლო დამიბრუნდა,მაგრამ რის ფასად..

მეტი არაფრის თქმა არ შემიძლია. პირდაპირ ვაკოპირებ ერთი ამოსუნთქვით დაწერილ სტატუსს თავისი გრამატიკული შეცდომებით. 

ერთმანეთისადმი ამხელა უსიტყვო სიყვარული და თანადგომა აქამდე რომ მეგრძნო ჩემს ქალაქში, არასოდეს ვიფიქრებდი აქედან წასვლაზე. ჯერ კიდევ სულ რაღაც 4დღის წინ ამდენი უსამართლობით დაღლილს უსამშობლოობის განცდა მტანჯავდა და ერთი იმედითღა ვიყავი, ყველა საშუალებით მომეხერხებინა ჩემს ოჯახთან ერთად აქედან რაც შეიძლება შორს წასვლა. არ მინდოდა რომ ჩემი შვილები იმ ქვეყანაში გაზრდილიყვნენ, რომელსაც თავისი მოქალაქეები არ სჭირდებოდა. იმასაც კარგად ვაანალიზებდი, რომ ვერცერთ უცხო ქვეყანაში ვერვიგრძნობდი თავს ისე, როგორც სახლში. უკვე წლებია, რაც უსამშობლოობის, უსახლობის განცდა მაწვალებს...გრძნობა, რომ ჩემი ადგილი არსად არ არის...

ოთხი დღეა,რაც ყველაფერი თადაყირა ამობრუნდა ჩემში. 14 ივნისს გახარებული ველოდებოდი,რადგან ამ დღეს უნდა გამართულიყო ჩემი აუდიოკრებულის "არ მინდა სახლი"-ს პრეზენტაცია(სახელიც ზუსტად ამ უსამშობლობის საშინელი განცდის ანარეკლია), მაგრამ ეს დღე ისეთი კოშმარით გათენდა, აუდიოკრებულიც ბოდიში და სულ ფეხებზე მეკიდა და სამყაროში სხვა ყველაფერი, რაც არ იყო კავშირში ამ ტრაგედიასთან.

ადამიანი იცით რატომაა არანორმალური არსება? სანამ დაკარგვის საფრთხის წინაშე არ დგება, მანამდე ვერ გრძნობს,როგორ უყვარს. ამ რამდენიმე დღემ და განსაკუთრებით გუშინ, მზიურში გატარებულმა რამდენიმე საათმა სახლში დაბრუნებული უსიტყვოდ, ცხარე ცრემლებით მაღრიალა. განა რა შეიძლება ადამიანს ასეთი კოშმარის დროს გაგიხარდეს, მაგრამ მიხაროდა,

მიხაროდა რომ ჩემი უცნობი თანატოლები ერთად ისე ვმუშაობდით, თითქოს დიდი ხნის მეგობრები,ახლობლები ვიყავით,

მიხაროდა, რომ არავის ეცალა ერთმანეთზე საჭორაოდ ან განსაკითხად,

მიხაროდა, რომ არავის ეცალა სალანძღავად და საჩხუბრად,

მიხაროდა რომ ყველა ერთმანეთზე ზრუნავდა, წყალს,საჭმელს აწოდებდა, "დაისვენე,ეხლა მე ვიმუშავებო"-ეუბნებოდა..

ყველაფრის გადმოცემას ვერც ვახერხებ.

მიხაროდა, რომ ამდენი წლის შემდეგ ძლივს ვიგრძენი რომ სახლში ვარ...და ეს ქვეყანა უცხო აღარ არის ჩემთვის...

და ამ ყველაფრისთვის ნუთუ ამხელა მსხვერპლი იყო საჭირო, აი ეს, ეს, ეს ვერ შემიგნია ერთადერთი. ამდენი ადამიანის სიკვდილი... იმ ადგილას, სადაც გუშინ ვმუშაობდით, სუნიც იდგა,ისეთი საშინელი, რომ პირბადეც კი ავიფარე, მაგრამ არ შველიდა. მერე გოგოები სხვაგან გადავედით და ბიჭებმა იმ ადგილას მიწის ამოთხრა დაიწყეს და სახლში მოსულმა გავიგე, რომ ცხედარი უპოვიათ.... ყველა ნერვს ყელში ვგრძნობდი და ახლაც ვგრძნობ, ამიტომ ვჯღაპნი ამდენს და გაუაზრებლად.

მგონია, რომ სამშობლო დამიბრუნდა(თუ მე დავუბრუნდი) მაგრამ რის ფასად..

ნ.ჭ.

17/06/15

ექსპედიცია წარსულში:)

დღეს უკვე ისე შორეულად მეჩვენება ყველაფერი, გეგონება ძალიან დიდი ხნის წინ იყო. არადა სულ რაღაც რამდენიმე თვე გავიდა. ჩვენი, საინიციატივო ჯგუფ სანეს წევრი გოგოების მოგზაურობა საქართველოს სხვადასხვა კუთხეებში(ხევსურეთი, კახეთი,ხევი) იქ შემორჩენილი უძვირფასესი ხევსურული, ხელით ნაქარგი სამოსელის აღმოსაჩენად და ტრადიციური ქსოვილის-ტოლის დასამზადებელი ტექნიკის აღსადგენად.

(დიდი მადლობა გადავუხადოთ პროექტის "ახალგაზრდები ძველი ხევსურული რეწვის ავთენტურობის გადასარჩენად" ხელმძღვანელს ქალბატონ ნუნუკა მღებრიშვილს,რომლის დამსახურებითაც შედგა ეს პროექტი და ქალბატონ ელისო არაბულს, რომელიც ხევსურული ნაქარგობის და ქსოვის უბადლო მცოდნეა და იქცა ჩვენს მასწავლებლად)



შეიძლება ვთქვათ, რომ ხევსურული ,ჯვრული ქარგვა ბევრმა იცის, მაგრამ არა ფერთა ტრადიციული შეხამება. ამის დასტურია სხვადასხვა სუვენირების მაღაზიებში თუ არტ-სახელოსნოებში გამოფენილი, თანამედროვე ე.წ-ხევსურული ტალავარი, ნაქარგი ჩანთები, ქუდები,სამაჯურები და აშ... რომელსაც იმდენივე საერთო აქვს ხევსურეთთან, რამდენიც უბრალო, გახამებულ ნაჭერზე საღებავით მიხატულ ორნამენტიან კაბებს, რომლებიც ძირითადად ქართული ცეკვის ანსამბლებს აცვიათ.. ასეთი მეცვა მეც  ოდესღაც...საკონცერტოდ :)

ამას ვეძახი-ნაჯღაბნს:)

მოკლედ, ნათქვამს თვალით ნანახი სჯობს და მეც პირდაპირ ფოტოებს ვაქვეყნებ.
პირველი ექსპედიცია- სოფლები გომბორი და ვერონა, სადაც ნამდვილი ხელით შექმნილი სასწაულები დაგვხვდა:)

ესეც ჩვენ, გამოწყობილები:))

ბებო,რომელიც გვიხსნის ტოლის ქსოვის ტექნიკას

ცოცხალი სილამაზე

ნინო ჭინჭარაული.

/27/01/15