ზუგდიდის მუნიციპალიტეტის სოფელ ცაიშში დღეს მოქმედი ნაგავსაყრელი 2010 წელს მოეწყო. მაშინ ადგილობრივი მოსახლეობის წინააღმდეგობის მიუხედავად, ნაგავსაყრელი დასახლებულ ტერიტორიასთან ახლოს გაკეთდა. იგი ორ სოფელს, ცაიშს და დიდინეძს ესაზღვრება.
Livepress.ge
ორ საბანში ერთად ვარ გახვეული და მაკანკალებს. გარეთ წვიმს. არასდროს გადაიღებს. მდინარე ადიდდება, კანაოები გადაივსება და დატბორავს მთელ სოფელს. მთელ ნაგავსაყრელს წაიღებს და ჩვენი სახლები წყალზე იტივტივებენ, სანამ წყალი არ დაშრება და ჩვენც შემაღლებულ ადგილზე არ შევჩერდებით. ის იქნება ჩვენი ახალი მიწა.
– 39 და 8 ხაზი.
– წამალი იპოვე?
– არა, მთელი შკაფი ვქექე, ვქექე და არსად არ დევს.
– მეზობელს არ ექნება ვინმეს?
– ჰო, ექნება… აგერ გადავალ და მოვალ მალე, შენ მანამდე ნასკები გამოუცვალე. ხო გაუკეთებ?
– კი, კი, გადადი მანამდე და მოიტანე, მივხედავ მე ამას.
მე მინახავს ბავშვები მინდორში. ყვავილებს კრეფდნენ და მხიარულ სიმღერებს ღიღინებდნენ, ლამაზი იყო მათი სახეები, მათი ტანსაცმელიც ლამაზი იყო. ბავშვები დარბიან, მინდორში კრეფენ ყვავილებს, ვიღაც იცინის, ვიღაც დახტის ცალ ფეხზე, ვიღაც თავის თანატოლს გაეხუმრება, ხელს წაკრავს, იცინიან და ხალისობენ, ვიღაცები კევს ღეჭავენ და დაღეჭილი კევებით ბუშტებს ბერავენ, ერთი გაბერილ ბუშტზე ცოცდება და ბუშტიდან ბუშტზე დახტის, ცაში გაკიდულ ღრუბლებს ხელით ეხება და ირგვლივ მიმოფანტავს.
დედა ოთახიდან გადის, მამა წინდებს მხდის, საწოლის გვერდით მდგარ ძმრით ნახევრადსავსე ვედროში ამოავლებს, ოდნავ გაწურავს და ისევ ფეხებზე მაცმევს. მამას ჩემი ჩურჩული ესმის.
– ეს ერთიც და მორჩება, დედა მანამდე წამალსაც მოიტანს.
მამა თაროდან ნაჭერს იღებს, ძმრით ასველებს და გახურებულ შუბლზე მადებს. მამას ვუყურებ და ვეუბნები, მომიყვეს. საწოლთან ჯდება და ყვება ამბავს კაცზე, რომელმაც წყალდიდობისას ერთი დიდი ხომალდი ააგო, მთელი თავისი ოჯახი და ცხოველები შიგ შესხა და მოგზაურობდნენ ძალიან დიდხანს, სანამ წყალმა კლება არ დაიწყო და სანამ ხომალდიც ერთ დიდ მთაზე არ შეჩერდა.
– ზღვა ღელავდა? – ვეკითხები.
– კი, ღელავდა, ყოველ ღამით ღელავდა ზღვა.
– და ხომალდი მაინც მიცურავდა, არა?
– მიცურავდა, ძალიან დიდხანს მიცურავდა, შეუჩერებლად.
მე მინახავს ბავშვები სკოლებში. გაკვეთილი იწყება და მასწავლებელი ოთახში შემოდის, კედლები არის ნაირფრად მოხატული, აქა-იქ მულტფილმის გმირებსაც შეამჩნევთ, აქა-იქ მინაწერებია საბავშვო ლექსებიდან. ბავშვები უსხედან მერხებს და უხარიათ. საწერ-კალამი ყველას წინ უდევს. იწყება გაკვეთილი, მასწავლებელი საუბარს იწყებს, რამდენიმე ხანში კედლიდან მულტფილმის გმირები გადმოდიან, ბავშვებს კანფეტებს ურიგებენ და მუსიკის ფონზე ცეკვას იწყებენ. მასწავლებელი წამით ფიქრდება, ფანჯრის რაფაზე ადის, ხტება და რამდენიმე წამში ჰაერში დაფარფატებს. ბავშვები მერხებიდან დგებიან და მულტფილმის პერსონაჟებთან ერთად ცეკვავენ, ერთ-ერთი პირიდან ყვითელ კანფეტს იღებს და დაფას ესვრის, დაფა ყვითლდება. მერე კლასიდან გადიან და მთელ სკოლას იკავებენ. კანფეტებს კედლებს ესვრიან და ფერადად ღებავენ. ერთ-ერთი ხელზე მიკრულ კანფეტს დახედავს და ხვდება, ეს კანფეტი სულაც არ არის. მალევე ქალის ხმა ესმით, ქალი ბავშვებს ეძახის, მორჩით მაიმუნობას და ჩამოდით, მანდ საშიშიაო.
მუხლებს ვკეცავ და ვიკუნტები, ვცდილობ, გავთბე, მამაჩემი მესამე საბანსაც მაფარებს და მაიმედებს, რომ დედაჩემი მალე მოვა, ცოტაც უნდა მოვითმინო და დედა წამალს მომიტანს. გარეთ წვიმს, წვეთები ჩვენს დაჟანგულ თუნუქის სახურავს ეცემა და მე მჯერა, არასდროს გადაიღებს წვიმა, მდინარე ადიდდება, კანაოებს გადაავსებს, მთელ სოფელს დატბორავს და ჩვენს ნაგავსაყრელს წალეკავს, ნაგავსაყრელს, რომელმაც ერთ დღესაც მთლიანად ჩაგვყლაპა და არც ამოგვარწყევს, ყოველთვის შიგნით ვეყოლებით გამომწყვდეულები. უკვე კბილებიც მიწაკწაკებს, მამას ვუყურებ და არა აქვს ის სახე, რომელიც წამის წინ ქონდა, არ გავს იმ ადამიანს, ვისაც ვიცნობდი. მისი სახე სადღაც მინახავს, შემომხედავს და თითქოს ძველი ეკლესიის ფრესკიდან იყურებოდესო. მეშინია, კანკალი მატულობს სხეულში და დამძიმებულ ქუთუთოებს ფართოდ ვახელ. მამა გრძნობს, რომ ავფორიაქდი და ხელს მაჯაზე მკიდებს, დამშვიდდი, მე შენთან ვარო, მეუბნება, მისი მკაცრი გამოხედვა კი სულ სხვა რამეს ამბობს. ოთახში დედა შემოდის და მიახლოვდება, ვუყურებ და ვმშვიდდები, ნელ-ნელა სუნთქვაც მიწყნარდება.
– არავის არ ქონდა? ამდენი ხანი რა გახდა?
– გვერდით გადავედი, კაი ხანი ვეძახე და ბოლოს გამოიხედა, ეგ წამალი არ ქონდა, რაც მინდოდა, თან ისე შემომიბღვირა, რო… ახლად გაღვიძებული იყო, მაგაზე გაბრაზდა ეტყობა, მერე მეორესთან გადავედი და იმან მომცა, თან ჯანჯაფილიც გამომაყოლა, ჩაისთან ერთად კარგი არისო.
მე მინახავს ბავშვები სოფლის ნაგავსაყრელთან. მათი სახლებიდან რამდენიმე მეტრის დაშორებით. ნაგვის დიდ გროვაზე დაცოცავენ ჯართის შესაგროვებლად. ძირს იყურებიან და ირგვლივ მიყრილ-მოყრილ ნივთებს ამოწმებენ, ერთ-ერთი ჟანგიან რკინაზე ფეხს აუსვამს, წამით დაიყვირებს, ფეხზე დაიხედავს, სისხლი შეუჩერებლად მოდის. მეორე ამ ხმაზე უკან იხედება და მისკენ მიდის დასახმარებლად. სამ ნაბიჯს გადადგამს და რკინის მასა ირყევა. ბავშვები ღრმულში ჩაცვივდებიან. ნაგავსაყრელი პატარებს ყლაპავს. მე ქვემოთ ვდგავარ, ამის დანახვაზე მუხლები მეკეცება და ვეცემი.
დედა მეორე ოთახში გადის და წყლით სავსე ჭიქა შემოაქვს.
– აბა, წამით წამოწიე თავი, ასე, ჰო, აი, ასე.
დედა წამალს პირში მიდებს, წყალს ოდნავ მოვსვამ და თავს ისევ ბალიშზე ვდებ.
– ეს მალე მოქმედებს, დილით უკვე კარგად იქნები, – მეუბნება და შუბლზე მკოცნის.
მე გულაღმა ვწვები და თვალებს ვხუჭავ, მამა ამბის მოყოლას აგრძელებს ჩურჩულით, მალე მეძინება.
მესიზმრება, რომ შუა ზღვაში ნავში მარტო ვზივარ, ღამეა და აღელვებული ტალღები ნავს ეხეთქება. ალბათ არასდროს დამთავრდება, მეუბნება უცხო ხმა, ყურადღებას არ ვაქცევ, უკან ვიხედები და ვხედავ, ნაგვის მოზრდილი გროვა წყალზე ტივტივებს და მიახლოვდება. ნავზე ვწვები და ვცდილობ, სუნთქვა ვაკონტროლო. ჩავისუნთქავ და ამოვისუნთქავ, ჩავისუნთქავ და ამოვისუნთქავ მშვიდად.
ყოველ საღამოს, როცა მივდივარ იმ ადგილას, ნაგავსაყრელში ისევ ეფლობა ის ორი პატარა ბავშვი და ეს ხდება დაუსრულებლად, ეს ხდება ყოველ დღე და ალბათ მხოლოდ საღამოობით რომ არ მიწევდეს მანდ გავლა, ყოველ წამსაც ასე იქნებოდა, შეუჩერებლად. ყოველ საღამოს მუხლები მეკეცება და გაღვიძებისას ალუმინის გემოს ვგრძნობ პირში და უკვე მომწონს, მგონი ალოეს გემო დაკრავს.
/ილია ჭანტურია/
